Έξω Βαθύ, Αγία Άννα, Άγιος Αντώνιος, Άγιος Νικόλαος

Η πλαγιά από το Έξω Βαθύ έως τον ξωκλήσι της Αγίας Άννας, κατά μήκος του σύγχρονου χωματόδρομου και μέχρι τη ρηχή υφάλμυρη ανατολική ακτή ακτή του κόλπου, βρίθει αρχαιοτήτων πολλών περιόδων ( Εικ.1 ). Το ναΰδριο της Αγίας Άννας σώζει στην είσοδό του λείψανο τοίχου από αρχαίες λιθοπλίνθους, που ίσως προδίδει παλαιότερη φάση του ναού ( Εικ.2 ), ενώ ο ερειπιώδης ναός του Αγίου Αντωνίου, Μεσοβυζαντινών χρόνων, έχει χρησιμοποιήσει επίσης οικοδομικό υλικό αρχαίων και παλαιοχριστιανικών κτηρίων ( Εικ.3 ). Ο ναός, πιθανόν στον τύπο του δίκλιτου σταυροειδούς εγγεγραμμένου, καταρρέει εμφανώς τα τελευταία χρόνια και αποψιλώνεται από σημαντικά στοιχεία του, όπως ο μονολιθικός κίονας που υπήρχε έως το 2009 πεσμένος εκεί.

Κιονόκρανο δωρικού ρυθμού ύστερων χρόνων και άλλα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη ( Εικ.4 ) υπάρχουν στον ναό του Αγίου Νικολάου ( Εικ.1 ), ενώ στήλη με αετωματική επίστεψη βρίσκεται εντοιχισμένη στο εξωτερικό του τοίχο ( Εικ.5 ). Όλα αυτά τα στοιχεία, σε συνδυασμό με την ύπαρξη στα πρανή του εν λόγω λόφου αρχαίων κτηρίων ( Εικ.6 ), επιγραφών ( Εικ.7 ) και κεραμικής που χρονολογείται στην ύστερη αρχαιότητα αλλά και στους προϊστορικούς χρόνους (3^η χιλιετία π.Χ.), δείχνουν ότι σε περισσότερα σημεία της παράκτιας ζώνης του Βαθέος υπήρχε κατοίκηση διαχρονική, στις περιόδους που τεκμηρίωσε καλύτερα η συστηματική έρευνα στη χερσόνησο Πύργος και το ακρωτήριο Ελληνικό.  

Ο Άγιος Νικόλαος κατά τον 19^ο αιώνα ήταν μοναστήρι, όπως παραδίδει ο Λουδοβίκος Ροσς, πρώτος καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών που περιηγήθηκε το νησί το 1843. Η μοναστική ζωή προσιδίαζε απόλυτα στη γαλήνια περιοχή και ο μεγάλος αριθμός ναών και ναϋδρίων γύρω από τις ακτές του κόλπου Βαθύ δεν θα απέκλειε την ύπαρξη περισσότερων μονών ή κέντρων ασκητισμού στους βυζαντινούς αιώνες.